5 sterren
Recensie afscheidsrecital in dagblad Trouw
Koningsberger toont nog één keer
dat hij meester is van de liedkunst
16 juni 2024 door Peter van der Lint
Een liedzanger die afzwaait, die
geef je voor zijn laatste optreden
eigenlijk geen sterren. Die vijf sterren
hierboven staan dan ook niet
voor het feit dat hij gaat, maar zijn
bedoeld voor de bijzondere, vijftigjarige
carrière van de Nederlandse
bariton Maarten Koningsberger.
Want een vijfsterrencarrière,
dat was het. Hij werd al snel opgemerkt
door de scherpe oren van
zangicoon Elisabeth Schwarzkopf.
Schubertkenner Graham Johnson
nodigde hem uit voor de prestigieuze
complete Schubert Lied Edition
op cd, hij zong in de Londense
Wigmore Hall, het mekka van de
liedkunst. En maandagavond nam
hij afscheid.
In de Kleine Zaal van het Concertgebouw
– ook een soort mekka
voor liedzangers – liet hij nog één
keer horen hoe veelzijdig, consciëntieus,
gefocust, perfect meertalig
en verstaanbaar hij als liedzanger
altijd geweest is. En hoeveel
stijlen hij wel niet beheerst – tot in
de toppen van zijn vingers. De zaal
zat vol met vrienden, collega’s,
leerlingen, van wie sommigen van
ver waren gekomen. Koningsberger
sprak hen aan het begin dankbaar
toe, vlekkeloos in vier talen.
Het slim opgebouwde recital zat
uiteraard vol met herinneringen.
Herinneringen aan de muziek,
maar ook aan de musici met wie
Koningsberger die muziek had uitgevoerd.
En veel van die musici
deelden maandagavond het podium
met hem. Het Matangi Kwartet
was er voor Barbers prachtige Dover
Beach, The Atlantic Trio deelde
Ravels kijk op de Griekse volksmuziek
met hem, en de vier blokfluitisten
van Brisk waren speciaal
voor Koningsberger weer bij elkaar
gekomen voor schitterende renaissancemuziek
uit Engeland van
Byrd en Dowland. Gitaristen Esther
Steenbergen en Olga Franssen
begeleidden hem verstild mooi in
twee liederen uit Schuberts Die
schöne Müllerin.
Teorbe-speler Jeremy Bass (hij
verving de geblesseerde Fred Jacobs)
was er voor de schitterende
liederen van Purcell. En natuurlijk
waren er pianisten. Vier stuks maar
liefst. Met Bas Verheijden zong Koningsberger
zijn geliefde Schubert,
met Ed Spanjaard een drietal liederen
van Mahler, met Kelvin Grout
Three Shakespeare Songs van Roger
Quilter en met Roger Braun een
drietal bloedmooie mélodies van
Henri Duparc.
Herinneringen, vaak ook gestold
in de vele cd-opnamen die
Koningsberger met hen maakte.
Op alle stoelen in de Kleine Zaal
lag zo’n bijzondere cd, als cadeau
aan ons. Er waren een paar hilarische
en ontroerende toespraken
van Spanjaard (“Maarten zou nooit
zeggen dat de dirigent in Oldenzaal
dit deel juist sneller dirigeerde”),
Verheijden (“Schubert was gelukkiger
gestorven als hij jou in zijn
liederen had gehoord”) en Grout
(“Maarten sprak vóór we opgingen
altijd twee woorden: Je gulp!”).
Grout daagde Koningsberger uit
om onvoorbereid het eerste lied te
zingen dat ze ooit samen hadden
gedaan: Mendelssohns Auf Flügeln
des Gesanges. Diep uit het geheugen
van de bariton borrelde het als
vanzelf weer naar boven.
Het was een bijzondere avond,
waarvan de opbrengst (ruim 7000
euro) naar de Margreet Honig
Foundation gaat. Midden in zijn afscheidstoespraak
werd Koningsberger
onderbroken door de burgemeester
van gemeente Utrechtse
Heuvelrug die hem namens de koning
benoemde tot officier in de
Orde van Oranje-Nassau. Met die
grote versierselen op de borst gespeld
zong een ontroerde Koningsberger
met The Atlantic Trio het
Ierse volkslied Down by the Sally
Gardens. De laatste regel daarvan
is: ‘But I was young and foolish, but
now am full of tears’. Tranen die
daarna bij menigeen achter de ogen
prikten.
Biografie
Maarten Koningsberger studeerde bij uitmuntende leermeesters als Max van Egmond, Udo Reinemann,
Elisabeth Schwarzkopf en Margreet Honig. Koningsberger heeft zich in zijn carrière ontwikkeld tot een zeer
veelzijdig en internationaal veelgevraagd zanger. Hij wordt over de helel wereld uitgenodigd en zong in opera’s
en concerten, a.o. in de Staatsoper Berlin, de Wigmore Hall in London, de Hong Kong Philhamonic, het Theater
an der Wien, de Philharmonie in München en de Bejing Concert Hall met ondermeer The Academy of Ancient
Music, het Concertgebouw Kamerorkest en het Rotterdams Philharmonisch Orkest, The Orchestra of the Age of
Enlightenment, Les Arts Florissants, Tafelmusik Toronto en Der Akademie Alte Musik Berlin, met dirigenten als
Jaap van Zweden, William Christie, Jeffrey Tate, Gustav Leonhardt, René Jacobs, Gennady Roshdenstvenski,
Marin Alsop, Mark Minkowski, Ton Koopman, Richard Egarr en Christophe Rousset.
Geroemd om zijn warme stemgeluid en beeldende tekstbehandeling is Maarten Koningsberger ook zeer geliefd
om zijn liedrecitals, die hem over de hele wereld voeren, van het Concertgebouw tot de Carnegie Hall in New
York en van de Esplanade in Singapore tot de Baxter Concert Hall in Kaapstad.
Naast het traditionele liedrepertoire, schuwt hij het experiment niet, zo maakte hij een succesvolle cd met Die
schöne Müllerin met twee gitaren en Schumann Liederen (o.a. Dichterliebe) met het Matangi Kwartet.
Hij heeft immidels een 30-tal cd’s opgenomen, o.a. Beethoven, Schubert, Brahms, Schumann, Mahler, Fauré,
Purcell, Ravel, Campra, Mondonville, Bach, Mendelssohn, Milhaud en Esher.
Recentelijk verscheen er ook een Jazz cd.
Maarten was als docent vele jaren verbonden aan het Amsterdams Conservatorium, het Conservatoire National
Supérieur de Musique et de Danse de Paris en het Centre de Musique Baroque de Versailles.
Citaten uit de pers:
TROUW
Maarten Koningsberger is een geboren Liedzanger. Zijn stem is zuiver, soepel, mooi van timbre, beheerst in dynamiek. Hij
kan meteen met een enkele frase de juiste sfeer raken en communiceert uitstekend met zijn publiek
TELEGRAAF
Koningsberger triomfeert in Vocale Serie Concertgebouw
een fraaie, lyrische bariton met een tot in de lage regionen sonoor timbre, een perfecte dictie waardoor elk woord is te
verstaan en een sterk gevoel voor stijl. Als een zanger dat tot in de puntjes weet te realiseren, kan hij zich meten met de top in
het genre.
NRC
een sensitieve en suggestieve Schubertvertolker (…) Opmerkelijk inlevingsvermogen, oog voor de kleinste details en toch
past iedere frase past vloeiend binnen het grotere geheel (…) in alle sterktegraden en op alle toonhoogten rond, warm en
zuiver
OPERA MAGAZINE
Op adem komen met 26 liederen van Purcell
Wie van Barok houdt moet zeker de cd Music for a while van Maarten Koningsberger aanschaffen (..) Koningsberger zingt
met aangename, warme stem,, die vol is in de laagte en klankrijk in de hoogte..
TROUW – Koningsberger zingt groots recital
Een verhalenverteller is Koningsberger eerst en vooral. Geen lettergreep verdwijnt in onzorgvuldige dictie of mooizingerij.
Press Quotes:
GRAMOPHONE – Editor’s Choice – Perfect Purcell on a superlative release chock-full of treasures
Koningsberger sings with perception and gorgeous tone (…) From the lightness and simplicity of the earliest song, to the
declamatory, richly ornamented later songs, Koningsberger’s innate musicality and subtle intelligence are evident in every
phrase (…) One of the best Purcell recitals to have hit the shelves in years.
THE RECORDER MAGAZINE
I must now draw your attention the wonderful singing of the baritone Maarten Koningsberger. His voice is ideally suited to
this repertoire and he clearly is both creative and, in particular, sensitive to the sentiments contained within the music of the
16 th and 17th century. I shall certainly be on the lookout for other discs upon which he features.
INTERNATIONAL RECORD REVIEW
Highly satisfying recital of Purcell songs
Koningsberger’s English is excellent and he dramatises the music very well, adding plenty of variety to the strophic songs and
acting out the rhetorically emphasized final lines with great charm of his own. Koningsberger leaves us well able to
imagine we are eavesdropping on an evening of spontaneous music-making from two wondefully engaged musicians.
MUSICAL TIMES
(…) magnificently performed by baritone Maarten Koningsberger